دیسکوپاتی   (بیماری دیسک) نوعی بیماری است که دیسک های بین مهره ای را تحت تأثیر قرار می دهد ، که شامل دیسک هایی است که در ستون مهره ها بین دو مهره وجود دارند. شایع ترین نوع بیماری ، دیسکوپاتی دژنراتیو است که فرایندی است که عمدتاً به دلیل آرتروز صورت می گیرد. معمولا بصورت کم شدن آب داخل ماده دیسک و سفتی و شکنندگی ماده دیسک بروز می یابد. معمولاً بیشتر در دیسکهای ناحیه کمر و بعد از آن در گردن  دیده می شود و شایعترین دیسکهای علامتدار دیسک بین مهره ای  L5 و S1  و دیسک بین مهره ای L4و L5 است.

تشخیص دیسکوپاتی

دیسکوپاتی شایعترین بیماری ستون مهره است.

دیسکوپاتی به دلیل خراب شدن یا ساییدگی و پارگی یک یا چند دیسک بین مهره ای به مرور زمان ایجاد می شود و به آرتروز مرتبط است. آرتروز یک بیماری مزمن است که می تواند از طریق دردهای مفاصل و دردهایی شناسایی شود که براثرفرسودگی  غضروف و مفصل ایجاد  می شود.

دیسکوپاتی می تواند در هر سنی رخ دهد  ولی پیری یکی از عوامل مؤثردر ایجاد آن است. این بیماری معمولاً به دلیل میکروتروما(صدمات خفیف و تکراری ) یا فشارشدید فیزیکی و جسمی رخ می دهد ، اما می تواند ناشی از ناهنجاری های مادرزادی نیز باشد. سایش دیسک بین مهره ای می تواند در هر نقطه درامتداد ستون فقرات ظاهر شود ، اما اغلب در قسمت تحتانی کمر ، کمر اتفاق می افتد..

در حال حاضر MRI روش تصویربرداری انتخابی است ، زیرا این مزیت را دارد که از اشعه یونیزه کننده استفاده نمی کند و از ظرفیت تجسمی خوبی به خصوص در تشخیص بیماریهای دیسک  برخوردار است. CT Scan اغلب برای تشخیص تغییرات مورفولوژیکی و بیماریهای استخوان و مهره ها بکار رفته و در موارد خاص و با تشخیص پزشک در تشخیص فتق دیسک کمر کاربرد دارد.

درمان: چگونه می توان دیسکوپاتی را درمان کرد؟

درمان شامل تسکین هرگونه درد با استفاده از مسکن ها و داروهای ضد التهاب است. جلسات توانبخشی وفیزیوتراپی در موارد خاص و با نظر پزشک بعد از بهبود درد حاد می تواند بکار رود .هنگامی که این درمان ها با استراحت ترکیب شوند ، در اکثر موارد ، بیماران با گذشت زمان شاهد کاهش درد خواهند بود.

صرف نظر از درمان دیسکوپاتی  بهترین وسیله برای پیشگیری از آن ، ورزش منظم و همچنین داشتن یک سبک زندگی سالم است ، تا از گردش خون مناسب به عضلات کمر اطمینان حاصل شود و عضلات تقویت شوند. از طرف دیگر ، کاهش وزن می تواند با کاهش بار روی مهره های کمر در حفظ سلامت ستون فقرات و دیسکهای بین مهره ای موثر باشد.

درمان جراحی:

جراحی در موارد ذیل کاربرد دارد:

1. مواردی که درد قابل توجه است و با درمانهای دارویی غیر قابل کنترل می باشد و زندگی و فعالیتهای روزانه بیمار را مختل کرده است
2. دیسکوپاتی باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم عصبی مانند نقص حرکتی یا اختلالات حسی شود.
3. صدمات دیسک در بررسی بالینی وتصویر برداری احتمال عارضه و نقص عصبی را محتمل بداند.
4. درد طولانی بصورت مزمن زندگی و فعالیت شغلی بیمار را مختل نموده و با درمانهای معمول بهبودی ایجاد نشود.

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت به عنوان بیماری دژنراتیو مفصلشناخته می شود. در این بیماری غضروف محافظتی که استخوانهای مفاصل را می پوشاند تخریب می شود  یا از بین می رود. آسیب این غضروف که نقش محافظتی برای مفصل دارد باعث تورم و درد می شود. همچنین ممکن است باعث ایجاد پوکی استخوان یا اسپورهای استخوانی شود.

استئوآرتریت ستون فقرات چیست؟

استئوآرتریت ستون فقرات شکسته شدن غضروف مفاصل و دیسک ها در گردن و کمرو به میزان بسیار کمتر در ناحیه پشت است.بعضی اوقات ، استئوآرتریت باعث ایجاد فشار روی اعصابی که از کانال نخاع خارج می شودند شده و این می تواند باعث ضعف و درد در بازوها یا پاها شود .

چه کسانی دچار استئوآرتریت ستون فقرات می شود؟

به طور کلی  با افزایش سن آرتروز اتفاق می افتد. افراد جوانتر ممکن است بدلیل ضربه  یا آسیب به مفصل  و یا به علت نقص ژنتیکی مربوط به غضروف در سن پایین  دچار آرتروز ستون فقرات شوند.

در افراد جوانتر از ۴۵ سال ، آرتروز در مردان شایع تر است و بعد از ۴۵ سالگی ، آرتروز در زنان شایع تر است.استئوآرتریت بیشتر در بین افراد دارای اضافه وزن رخ می دهد. همچنین ر افرادی که شغل همراه با فعالیت بدنی و فیزیکی  دارند یا ورزش سنگین می کنند بیشتر اتفاق می افتد.

علائم استئوآرتریت ستون فقرات چیست؟

استئوآرتریت ستون فقرات ممکن است باعث سفتی یا درد در گردن یا کمر شود. همچنین اگر به اندازه کافی شدید باشد و روی اعصاب نخاعی یا خود نخاع تأثیر بگذارد ، ممکن است باعث ضعف یا بی حسی در پاها یا بازوها شود. در این بیماران معمولاً وقتی فرد دراز می کشد و استراحت می کنددردبرطرف می شود.آرتروز ستون فقرات در برخی افراد مشکلات اندکی ایجاد می کند اما در برخی موارد باعث ایجاد ناتوانی شدید می شود.

علاوه بر اثرات جسمی ، فرد مبتلا به آرتروز ممکن است مشکلات اجتماعی و عاطفی را تجربه کند. به عنوان مثال  فردی که به علت ابتلا به آرتروز  نمی تواند فعالیت روزانه و عملکرد شغلی خود را انجام دهد ممکن است احساس افسردگی یا درماندگی کند.

چگونه استئوآرتریت ستون فقرات تشخیص داده می شود؟

بهترین راه برای تأیید تشخیص استئوآرتریت اشعه ایکس است. پزشک از تاریخچه پزشکی استفاده کرده و معاینه فیزیکی انجام می دهد تا ببیند آیا فرد دارای درد ، حساسیت ، از بین رفتن توان حرکتی در ناحیه گردن یا کمر هست یا خیر؟ علاوه بر این بیمار از نظر رفاکسهای عصبی و نخاعی بررسی می شود و معاینات مربوط به درگیری اعصاب نخاعی و تحت فشار بودن نخاع یا عصبها انجام می شود.

پزشک ممکن است آزمایشات خاصی را برای کمک به تشخیص آرتروز ستون فقرات انجام دهد. این آزمایشات شامل موارد زیر است:

• اشعه ایکس برای جستجوی آسیب استخوانی ، چرخش استخوان و از بین رفتن غضروف یا دیسک. با این حال ، پرتوهای X قادر به نشان دادن آسیب زودرس غضروف نیستند.

• آزمایش خون برای رد سایر بیماری ها

• تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) برای نشان دادن آسیب احتمالی دیسک ها یا باریک شدن مناطقی که اعصاب نخاعی از آن خارج می شوند.

استئوآرتریت ستون فقرات چگونه درمان می شود؟

در بیشتر موارد ، درمان استئوآرتریت نخاعی به منظور تسکین علائم درد و افزایش توانایی عملکرد فرد انجام می شود. هدف این است که سبک زندگی سالم داشته ایجاد شود.

۱.کاهش وزن:درمان اولیه شامل کاهش وزن (اگر وزن بالا باشد) و حفظ وزن در محدوده طبیعی  می باشد.

۲.ورزش: ورزش علاوه بر کمک به کم کردن وزن نقش مهمی درپیشگیری و درمان آرتروز دارد که اثرات آن شامل موارد ذیل می باشد:

• افزایش انعطاف پذیری
• بهبود روحیه و خلق و خوی
• تقویت قلب
• بهبود جریان خون
• آسانتر انجام دادن کارهای روزانه

برخی ازورزشهای مرتبط با درمان استئوآرتریت شامل شنا ، پیاده روی و ورزشهای ایروبیک است. ورزش به دسته های زیر تقسیم شود:

ورزشهای تقویتی: این ورزشها به دنبال تقویت عضلات مفاصل است و با استفاده از وزنه  یا نوارهای کششی انجام می شود.

ورزشهای هوازی: ورزشهایی هستند که باعث تقویت قلب و سیستم گردش خون می شوند.

ورزشهای محدوده حرکت: این ورزشها باعث افزایش انعطاف پذیری مفاصل می شود.

3. استراحت: دوره های استراحت در برنامه درمانی کلی ضروری است. اما استراحت در بستر ، اسپلینت ، بریس یا کشش برای مدت طولانی توصیه نمی شود.

۴.درمانهای غیر دارویی: درمان های غیر دارویی برای استئوآرتریت وجود دارد ، از جمله:

• ماساژ
• طب سوزنی
• کمپرس های گرم یا سرد، که به قرار دادن یخ یا کمپرس گرم بر روی مفصل آسیب دیده اشاره دارد
• تحریک عصب الکتریکی از راه پوست (TENS) با استفاده از یک دستگاه کوچک که پالس های الکتریکی را بر روی ناحیه آسیب دیده ساطع می کند
• مکمل های غذایی

پانجام این درمانها الزاما باید با نظر پزشک انجام شود و در برخی مراحل بیماری انجام این اقدامات می تواند زیانبار باشد.

۵.درمان دارویی: از داروهای ضد درد برای درمان آرتروز استفاده شود. استامینوفن ،داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن خط اول درمان دارویی آرتروز هستند. داروهایی مانند بروفن وناپروکسن ها ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشند. این عوارض  شامل سکته قلبی ، سکته مغزی ، سوزش معده و خونریزی و آسیب به کلیه می باشد.

پمادها و کرمهای موضعی نیز برای درمان درد در دسترس هستند اما به طور کلی داروی  مؤثری نیستند. نمونه هایی از داروهای موضعی شامل ژل پیروکسیکام و دیکلوفناک است.

هیچ دارویی برای درمان آسیبهای ایجاد شده و معکوس کردن روند بیماری وجود ندارد. تزریق کورتیکواستروئیدها در اطراف ستون فقرات بنام تزریق استروئید اپیدورال ممکن است توصیه و انجام شود ولی  درک این نکته ضروری است که این تزریقات مشکل اساسی را تصحیح نمی کنند و بعضی مواقع بدون نشانه های واضح بهبودی  از تزریغات مکرر استفاده می شود که تاثیری در روند بیماری ندارد.

۶.جراحی: بیشتر موارد آرتروز ستون فقرات بدون جراحی قابل درمان است ، اما بعضی اوقات جراحی ضروری است.  آرتروز ستون فقرات می تواند باعث تنگی نخاع یا باریک شدن کانال ستون فقرات شود. موارد زیر جزء کاربردهای جراحی در آرتروز ستون فقرات است:

• درد و ضعف در اندامها هنگام راه رفتن و مختل شدن فعالیتهای روزمره
• نقص عصبی جرکتی در اندامها
• اختلال کنترل ادرار یا مدفوع